تحلیل برهان پایدار و ناپایدار در ترجیح آخرت بر دنیا

نویسندگان

1 دانشگاه قرآن و حدیث، کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

2 پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی

چکیده

تحلیل برهان پایدار و ناپایدار در ترجیح آخرت بر دنیا چکیده در متون دینی تأکیدی ویژه نسبت به زهد ورزیدن انسان به دنیا و ترغیب نمودن او به سرای اخروی وجود دارد. یکی از دلایل این امر، به وجه پایداری آخرت، جاودانه طلب بودن انسان و ناپایداری جهانی که در آن زندگی می‌کند، برمی‌گردد. بدین‌جهت یکی از رسالت‌های دین مشخص نمودن امور پایدار و ناپایدار، ترغیب نمودن انسان به امور پایدار و جدا نمودن از امور ناپایدار است. زندگی دنیوی ازاین‌جهت، دارای محدودیت و متناهی است. در مقابل، آخرت نامحدود، نامتناهی و جاودانه است. خداوند متعال با ارائهٔ برهان پایدار و ناپایدار، بینش دستیابی و مصادیق حقیقیِ وصول به زندگی جاوید را به انسانی که از فنا و نقص گریزان است و گاهی امور ناپایدار را پایدار می‌پندارد و به آن‌ها دل‌بستگی پیدا می‌کند، بیان نموده و خلود در سرای اخروی را پاسخ این نیاز فطری بشر قرار داده است و توسط هادیانِ دین، مدل‌های رفتاری صحیح در رابطه با دنیای ناپایدار را به انسان عرضه داشته تا عملکردهای او که ارتباط تنگاتنگ و عمیقی با میزان و نوع شناخت او از جهان هستی دارد، به‌خوبی شکل گیرد. بر مبنای برهان پایدار و ناپایدار، مناسبات انسان با دنیا و آخرت تغییر می‌کند و به شکل صحیحی تنظیم می‌گردد، درنتیجه گرایش او از دنیا به آخرت تغییر خواهد نمود و میل فطری‌اش به بقا در جهت صحیح هدایت می‌شود؛ در زندگی آرامش و رضامندی خواهد داشت و مسیر دستیابی به سعادت را به‌درستی خواهد پیمود. کلیدواژه‌ها: دنیا، آخرت، پایدار، ناپایدار، برهان. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ تحلیل برهان الثبات و عدم الثبات فی ترجیح الآخرة علی الدنیا تعرضت النصوص الدینیة للحث الأکید علی الزهد فی الدنیا و الترغیب فی الآخرة ، و أحد أسباب ذلک هو ثبات الآخرة و خلودها ، و عدم ثبات العالم الدنیوی الذی نعیش فیه . و علی هذا الأساس فإن إحدی رسائل الدین هی تحدید الأمور الثابتة من غیرها و حث الانسان علی الأمور الثابتة و عزله عن الأمور التی لا ثبات فیها . و الحیاة الدنیا مقیدة و محدودة ، بخلاف الآخرة فإنها مطلقة و دائمة . فالله سبحانه عرض دلیل الثبات و عدمه لیبصّر الانسان ـ الذی یفر من الفناء و النقص ـ بالوصول الی الحیاة الدائمة ، حیث إنه قد یتصور بعض الأمور الزائلة أنها دائمة فیتعلق بها ، و جعل الخلود فی الحیاة الأخرویة تلبیة لهذه الحاجة الفطریة للانسان . و قد استعرض من خلال مبعوثیه و رسله أنحاء مختلفة من التصرفات الصحیحة فیما یتعلق بالتعامل مع الدنیا الزائلة کی یصوغ أعماله ـ و التی لها علاقة وثیقة بمقدار و نوع معرفته بعالم الوجود ـ بالشکل الصحیح . و علی ضوء برهان الثبات و عدمه تتغیر علاقة الانسان بالدنیا و الآخرة و تنتظم بالشکل الصحیح ، و بالتالی فإنه ستتغیر أهواؤه من المیل الی الدنیا الی المیل الی الآخرة ، و ستهتدی فطرته الی المیل لله سبحانه ، و سیعم حیاته الهدوء و الرضا ، و سیطوی طریق السعادة بشکل جید صحیح . الألفاظ المحوریة : الدنیا، الآخرة ، الثبات ، عدم الثبات ، برهان.