دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
صفحات اولیه
1
6
FA
ـــــــ
ـــــــ
ــــــــــــــ
k.nashriyehadith@yahoo.com
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12668.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12668_05454d2acb945e6204ed982c636a90b6.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
سخن سردبیر
7
8
FA
رسول
رضوی
مؤسسه دار الحدیث، معاونت پژوهشی، دکترای کلام
razavi.r@qhu.ac.ir
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12669.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12669_5db1f1eef54c46ff130c7c1ce0f41084.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
ریشه حوادث تلخ و شیرین از نگاه قرآن و روایات
9
32
FA
مهدیه
طاهری
دانشکده علوم حدیث
kahkeshan.59_313@yahoo.com
مقالهٔ حاضر به بررسی این نکته پرداخته است که بر اساس آیات و روایات، نعمتهای بیکران پروردگار در سایهٔ رحمت او و نه از روی استحقاق انسان به وی میرسد؛ حال اگر کسی در مسیر رضای خداوند گام زند و به سوی خیر و صلاح پیش رود، خداوند درهای رحمتش را به روی او میگشاید و نعمتش را فزونی میبخشد. اما اگر انسان در برابر نعمتهای خداوند به نافرمانی و ناسپاسی روی آورد، حوادث و مصائبی که با آن روبهرو میشود، نتیجهٔ عملکرد خود اوست. بنا بر این، عواملی چون وراثت، محیط و خوراک اگرچه در افعال فرد اثرگذارند اما علل تام انجام فعل نیستند و صرفاً زمینههایی برای رفتار و عمل به شمار میروند لذا پیدایش حوادث تلخ و شیرین به رفتار خود شخص بستگی دارد. چکیده (عربی): جذور الحوادث الحلوة و المریرة من منظار القرآن و الحدیث المقال الحاضر یسلط الأضواء على نقطة هامة هی أن المستفاد من الآیات و الروایات هو ان سبب هذه النعم الجسیمة هو الرحمة الالهیة لا استحقاق الانسان . و علیه فلو سار المرء فی طریق رضا الرحمن و اتجه نحو الخیر و الصلاح فإن الله سیفتح له ابواب رحمته و یزید علیه من نعمه ، و اما اذا سلک الانسان طریق العصیان و الطغیان فإن ما یواجهه من مصائب سیکون من تبعات أفعاله . وعلیه ، فإن عوامل نظیر : الإرث ، البیئة ، الطعام ، و إن کانت ذات تأثیر على أفعال الانسان ، إلا أنها لا تمثل العلة التامة لها ، و إنما تهیئ الأرضیة الخصبة لها ، و أن الحوادث المختلفة حلوها و مریرها ذات صلة بنفس الفاعل . الألفاظ المحوریة : التفسیر الموضوعی ، البلاء و النعمة ، المحبوب و المکروه ، الحوادث المریرة ، الحوادث الحلوة ، القرآن الکریم ، الحدیث ، الخیر و الشر .
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12670.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12670_141638ce48f65c0fa08130c16383f978.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
عقل زنان از منظر نهج البلاغه
33
50
FA
سیده زهرا
امینی
دانشکده علوم حدیث
aminirahnemoon@yahoo.com
سخنان امام علی (علیه السلام)، نخستین مصداقِ راسخان در علم بعد از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) و آشناتر از هر کس به تأویلات قرآن، باید در هر زمینهای، منطقی و مستدل و منطبق بر قرآن باشد. در خطبهٔ 80 نهجالبلاغه، امیر المؤمنین عقل زنان را به دلیل پذیرش شهادت دو زن به جای یک مرد ناقص دانستهاند، در حالی که مطابق آیهٔ 282 سورهٔ بقره، دلیل این امر احتمال گمراهی یکی از زنان و تذکر و یادآوری زن دوم، بیان شده است. با توجه به اینکه در کتب لغت، گمراهی در این آیه به فراموشی و نسیان معنا شده است، مسئله این است که آیا گمراهی و نسیان دلیل نقصان عقل است و آیا این سخن امیر المؤمنین منطبق بر قرآنی است که در آیات متعددی، مردان و زنان را به تعقل برای رسیدن به سعادت دعوت کرده است؟ در این مقاله ضمن بررسی سخنان عالمان دینی در این زمینه، با روش استدلالی خاص، صحت کلام امام و انطباق آن بر قرآن اثبات شده است. چکیده (عربی): عقل المرأة من منظار نهج البلاغة کلام الامام علی علیه السلام الذی هو أول مصادیق الراسخین فی العلم بعد النبی الأعظم ( صلى الله علیه و آله و سلم ) ، و أعرف الناس بتأویل القرآن ، لابد أن یکون منطقیاً و منطبقاً مع القرآن فی جمیع المجالات . فعد علیه السلام فی الخطبة رقم 80 من نهج البلاغة عقل المرأة ناقصاً بسبب عد شهادة کل امرأتین بشهادة رجل واحد ، مع أن مفاد الآیة 282 من سورة البقرة هو أن ذلک راجع لاحتمال اشتباه احداهما ﴿أن تضل إحداهما فتذکر إحداهما الأخرى﴾ . و بما أن أحد معانی الضلال فی اللغة هو النسیان ، فالسؤال هو : هل النسیان سبب نقصان عقل المرأة ؟ و هل إن کلام أمیر المؤمنین علیه السلام مطابق للقرآن الکریم فی هذه الآیة و آیات أخرى حثت الرجال و النساء على التعقل ؟ أثبت المقال الحاضر انطباق کلام أمیر المؤمنین مع القرآن من خلال اسلوب استدلالی خاص بالاضافة لدراسة کلمات علماء الدین فی هذا المجال . الألفاظ المحوریة : العقل ، المرأة ، النقصان ، نهج البلاغة ، القرآن .
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12671.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12671_b0a1b26983135269cb895d096fd8a62c.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
امامت در استنادهای قرآنی امام رضا (علیه السّلام)
51
88
FA
محمد امین
انسان
دانشکده علوم حدیث
ensan.amin@yahoo.com
امامت بر مردم، از وظایف امام است و این امری حیاتی است که باید کندوکاو کرد و به شبهات پیرامون آن پاسخ داد. نظر به اهمیت موضوع امامت که از سوی امام رضا (علیه السلام) با استناد به آیات وحی طرح گردیده رویکرد قرآنی امام رضا (علیه السلام) در تبیین این موضوع مهم راهگشا است. روایات تفسیری امام، ممکن است از باب تطبیق، تأویل، اشاره به باطن آیه و یا به مصداق اتم و اکمل آیه باشند که شناسایی نوع آن کمک شایانی به فهم دقیق آیه میکند. بنا بر این در این پژوهش برخی از روایات تفسیری امام رضا که در موضوع امامت نقل شده در کنار معناشناسی واژههای اصلی روایت بررسی شده و در نتیجه هماهنگی سخن امام و کلام وحی در تبیین بحث امامت به اثبات رسیده است. چکیده (عربی): الإمامة فی الاستدلال القرآنی للامام الرضا علیه السلام إبراز الإمامة هی إحدى وظائف الإمام ، و هی أمر حساس للغایة ینبغی تسلیط الأضواء علیها و ردّ الشبهات المثارة حولها . فنظراً لأهمیتها استعرضها الامام الرضا علیه السلام بالاستناد للآیات الکریمة ، وهذا الاتجاه القرآنی فی بیان الموضوع من قبل الإمام یفتح أمامنا آفاقاً . وأما الروایات التفسیریة الواردة عن الامام فمن المحتمل أن تکون من باب التطبیق ، أو التأویل ، أو الاشارة لبعض المعانی الباطنة للآیة ، أو التفسیر بالمصداق الأتم و الأکمل للآیة ، و التعرف على نوع التفسیر یساعدنا کثیراً فی فهم الآیة بشکل دقیق . و على ضوء ذلک فقد درسنا فی هذا البحث بعض الروایات التفسیریة المرویة عن الامام الرضا علیه السلام فی موضوع الامامة ، الى جانب ذلک قمنا بدراسة معنى الألفاظ المحوریة لها ، و انتهینا الى تواؤم الکلام الرضوی مع الکلام الالهی فی بیان بحث الامامة . الألفاظ المحوریة : اهل البیت علیهم السلام ، الامامة ، الامام الرضا علیه السلام ، القرآن ، الروایات التفسیریة.
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12672.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12672_27663435d7e13469f50b70ed0f7d30f0.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
ارتباط ایمان و عمل صالح
89
102
FA
فاطمه
لاغری فیروزجائی
دانشکده علوم حدیث
mehdisamak@yahoo.com
طیبه
مکی آبادی
دانشگاه قرآن و حدیث، دانشجوی کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
olya_maki@yahoo.com
ایمان و عمل صالح دو کفۀ ترازو برای سنجش میزان اعتقاد به خداوند و دو مسیر تعالی برای حصول به کمال، سعادت و قرب الهی است. از بررسیهای علمی مشخص میشود که این دو عنصر کاملاً به هم وابسته بوده و هرکدام بدون دیگری بیمعنا و ابتر شمرده میشود. در این مقاله سعی شده است این دو مؤلفه که پایههای اساسی قرب به خداوند شمرده میشوند، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. نگارندگان در اثر حاضر تلاش کردهاند تا ارتباط میان ایمان و عمل صالح را از نظر آیات وحی و روایات معصومان (علیهم السلام) واکاوی کرده و مورد مطالعه قرار دهند که در پرتو بررسی ابعاد موضوع، این دستاورد حاصل آید که ایمان و عمل صالح در مسیر رسیدن به قرب الهی و نزدیکی به خداوند نقش مهمی ایفا کرده و بازتاب حضور این دو عنصر در این امر مهم بسیار چشمگیر و اثرگذار است. چکیده (عربی): تآصر الإیمان و العمل الصالح الإیمان و العمل الصالح بمنزلة کفتی المیزان لأجل تقییم الاعتقاد بالله سبحانه و تعالى ، و هما منهجان لنیل الکمال و السعادة و القرب الالهی . و یتضح من خلال الدراسة العلمیة أن هذین العنصرین مترابطان تماماً ، و أن أحدهما دون الآخر یعد مبتوراً و فاقد المحتوى . هذا المقال یسلط الأضواء على هذین العنصرین الأساسیین للقرب الالهی ، و یحاول أن یبرز الترابط الوثیق بینهما من منظار الآیات الکریمة و الروایات الشریفة ، و من خلال دراسة أبعاد الموضوع المختلفة ینتهی الى انها یفیان بدور فاعل فی مسیر القرب الالهی ، و أن دورهما فی هذا المجال دور فاعل . الألفاظ المحوریة : الإیمان ، العمل الصالح ، القرآن الکریم ، الروایات .
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12673.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12673_5be6c33c3f5a5e545e22e3b6a6b43b55.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
آثار محبّت به ولیّ عصر (عجل الله تعالی فرجه) در زمان غیبت
103
128
FA
زهرا
حسام محمدی
دانشکده علوم حدیث
heam.883@gmail.com
علی
افضلی
دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث
ali_m_afzali@yahoo.com
محبّت به حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه) به عنوان عصارهٔ خلقت و آخرین ذخیرهٔ الهی برای برپایی حکومت عدل روی زمین، در شب معراج پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) مورد تأکید خداوند متعال قرار گرفته است. در عصر پر آشوب غیبت که خطر بیدینی همهٔ مؤمنین را تهدید میکند، تنها راه نجات، توجه و عنایت ویژهٔ حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) به محبین و منتظران واقعی است. این محبت که در اثر معرفت نسبت به امام (علیه السلام) حاصل میشود، اثرات مهمی دربردارد که از آن جمله میتوان به دور شدن از گناهان و رذایل اخلاقی و همچنین دعای حضرت در رفع گرفتاریهای دنیوی و اخروی و در نهایت رسیدن به سعادت و کمال، اشاره کرد. چکیده (عربی): آثار حب ولی العصر عجل الله تعالی فرجه فی عصر الغیبة محبّة الامام صاحب العصر والزمان عجل الله تعالی فرجه باعتباره عصارة المخلوقات ، و آخر الذخائر الالهیة لإقامة حکومة العدل فی ارجاء المعمورة کما ورد التأکید علیه لیلة المعراج من قبل الله سبحانه و تعالى . و فی عصر الغیبة المتلاطم بالفتن فإن خطر التمادی فی التعالیم الدینیة یهدد جمیع المؤمنین ، و السبیل الوحید للنجاة هو ألطاف الامام صاحب العصر و الزمان عجل الله تعالی فرجه بمحبیه و أتباعه و المنتظرین له . هذه المحبة النابعة عن معرفتهم به علیه السلام لها آثار هامة ، أحدها الابتعاد عن المعاصی و الرذائل الأخلاقیة ، مضافاً لشمول أدعیة الامام علیه السلام للمحب مما یحول عن وقوعه فی المصائب و البلایا الدنیویة و الأخرویة ، و بالتالی نیل الکمال و سعادة الدارین جمیعاً . الألفاظ المحوریة : المحبة ، حجة الله ، المعرفة ، دعاء الامام .
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12674.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12674_9e528455df443e1396c8ab7d95dd54ab.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
بازشناسی مفهوم «فلاح» در قرآن و حدیث
129
152
FA
علی
ملکوتی نیا
دانشکده علوم حدیث
alim2200@gmail.com
عباس
پسندیده
دانشگاه قرآن و حدیث
pasandide@hadith.net
این نوشتار، در پی بازشناسی معنا و مفهوم «فلاح» در نگاه قرآن و حدیث است. و با روش توصیفی و تحلیل محتوایی متن، کوشیده است تا تعریف جامعی از «فلاح» در نظام اخلاقی اسلام به دست دهد. با وجود اینکه در فرهنگ قرآن و اهلبیت (علیهم السلام) از فلاح به عنوان «هدف و مطلوب نهایی انسان» از انجام کارهای عبادی یاد شده و دعوت به «فلاح»، پیام اصلی و روح محوری اوامر و نواهی الهی، به شمار آمده است، به نظر میرسد؛ ترجمۀ فلاح به «رستگاری»، ترجمۀ کاملی نیست. و آنچه برخی مترجمان در معنای «فلاح» نوشتهاند، نارسا و ناقص است. و چه بسا از این رهگذر، محتوای آیات قرآن به درستی و به طور کامل منعکس نشده باشند. نویسنده در این مقاله ضمن آموزش فرآیند مفهومشناسی به این نتیجه میرسد که؛ مفهوم «فلاح» در قرآن و حدیث، ساختار چند قسمتی دارد و به معنای «رهیدن از شرور و رسیدن به خیرِ پایدار دنیا و آخرت و بقای در آن» است، که لازمۀ آن ایمان، عمل صالح، رحمت الهی و استقامت در مشکلات و عبور از موانع پیشِ رو است. چکیده (عربی): معنى «الفلاح» فی القرآن و الحدیث هذا المقال بصدد فهم معنى و مفهوم «الفلاح» من منظار القرآن و الأحادیث الشریفة ، و حاول الکاتب من خلال الاسلوب الوصفی التحلیلی أن یبین معنى جامعاً لـ «الفلاح» فی منظومة الأخلاق الإسلامیة ، و ذلک أنه ذکر الفلاح فی ثقافة القرآن و أهل البیت ^ باعتباره الهدف الرئیسی و المطلوب النهائی للإنسان من إتیانه بالعبادات ، و لذلک فإن الدعوة للفلاح تمثل روح الأوامر الإلهیة . و لهذا فإن ترجمتها فی الفارسیة بـ «رستگاری» تبدو غیر دقیقة و کاملة ، و هذا ما یعکس أثره على ترجمة القرآن الکریم حیث إن مضامین الآیات الکریمة المشتملة على هذا اللفظ قد لا تنعکس بشکل دقیق . و الذی انتهى الیه الباحث هو أن مفهوم الفلاح فی القرآن و الحدیث یشتمل على عدة أقسام هی « النجاة من الشرور و الوصول للخیر الدائم فی الدنیا و الآخرة ، مع البقاء فیه » ، و الذی یلازم الإیمان و العمل الصالح و الرحمة الالهیة ، و مقاومة المصاعب و العبور من الموانع . الألفاظ المحوریة : معنى الفلاح ، الفلاح ، الفوز ، النجاة ، الخیر الثابت و الدائم ، القرآن و الحدیث .
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12675.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12675_b074aff2676773f371208fb2b5d289b6.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
بررسی کلامی نگرۀ نسخ شرایع پیشین از منظر سنّت
153
176
FA
نرجس
اصغر نیارمی
دانشکده علوم حدیث
asgharnia_narjes@yahoo.com
پژوهنده در این پژوهش با عنوان «بررسی کلامی نگرۀ نسخ شرایع پیشین از منظر سنت»، در پی تبیین دیدگاه سنت دربارۀ نسخ شرایع پیشین با ظهور شریعت اسلام به روش کلامی است. به سخنی دیگر، از آن جا که اثبات حقانیت اسلام و نسخ شرایع گذشته بر عهدۀ دانش کلام است، پژوهنده نیز به روش کلامی در پی بررسی این مسئله است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که از منظر سنت، اسلام که آخرین و کاملترین برنامۀ خداوند برای بشر است، ناسخ شرایع پیشین است و پس از بعثت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) شرایع پیشین اعتبار و رسمیت خود را از دست دادهاند. جان سخن اینکه، اثبات ناسخیت اسلام، به این حقیقت میانجامد که در عصر شریعت خاتم، تنها شریعت حضرت محمّد (صلی الله علیه وآله) حق است و پیروی از هر شریعت دیگری حتی اگر از شکل تحریفنشدۀ آن باشد، پذیرفته نیست. چکیده (عربی): دراسة کلامیة لرؤیة النسخ فی الشرائع السابقة من منظار السنة یحاول الباحث فی هذا المقال أن یبین مفهوم نسخ الشرائع السابقة بالشریعة الاسلامیة من منظار السنة ، و بأسلوب کلامی . و بعبارة أخرى : لما کان اثبات أحقیة الإسلام و نسخ الشرائع الأخرى به من مهام علم الکلام ، تناولنا هذا البحث بأسلوب کلامی . و تدل النتائج الحاصلة من هذا البحث على أن الإسلام ـ من منظار السنة ـ أکمل الأدیان و آخرها ، و هو برنامج إلهی متکامل بعثه للبشریة ، و أنه نسخ الشرائع السابقة ، و أن هذه الشرائع لا قیمة لها و لا تعد رسمیة بعد بعثة نبینا | . و زبدة الکلام هی أنه لو ثبت ناسخیة الاسلام لهذه الشرائع فإنه یؤول الى هذه الحقیقة ، و أن اتباع أی شریعة من الشرائع بعد بعثة النبی | هو أمر غیر مقبول و غیر مرضی ، حتى لو لم تکن تلک الشریعة محرفة . الألفاظ المحوریة : الاسلام ، السنة ، الشرائع السابقة ، النسخ .
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12676.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12676_817897813f90cf807b2aae7c603d0505.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
مؤلفههای رفتار حکیمانه در آیات و روایات (سبک زندگی حکیمانه)
177
200
FA
فاطمه
ربانی فر
دانشکده علوم حدیث
fatemehrabanifar@yahoo.com
علی
راد
دانشگاه قرآن و حدیث
mobin313@gmail.com
هدف این مقاله آن است که مؤلفههای رفتار حکیم را بر اساس آیات و روایات بشناساند. مسئلهٔ اصلی این پژوهش تبیین مؤلفههای رفتار حکیمانه از نظر قرآن و احادیث است که مراد از این مولفهها, عناصر و اجزای مؤثر در صدور رفتار حکیم است. اکنون پرسش این است که حکیم چه مؤلفههای رفتاری دارد. این مقاله با روش کتابخانهای و تحلیلی نگاشته شده است که نتیجهٔ به دست آمده از تحلیل محتوای گزارههای قرآنی و روایی متناسب با این موضوع این است که رفتار حکیمانه دو گونه مؤلفهٔ اثباتی و مؤلفهٔ سلبی دارد. رفتار حکیمانه باعث ایجاد گرایشهای اثباتی چون: حقمداری، تقوا، صبر و شکیبایی، صدق و راستگویی، امانتداری، شکرگزاری، تشخیص و عملکرد به موقع و مصلحتاندیشی، عملکرد هوشمندانه و ... در حکیم میشود. در مقابل نیز از گرایشهای سلبی چون باطلگرایی، گناه، شتابزدگی، کذب و بیصداقتی، خیانت در امانت، ناسپاسی و ... به دور است. چکیده (عربی): مقومات التصرف الحکیم فی الآیات و الروایات (منهج الحیاة الحکیمة) الهدف من هذا المقال هو التعریف بمقومات التصرف الحکیم من منظار الآیات و الروایات . السؤال الأصلی للبحث هو : ما هی مقومات افعال الحکیم ؟ و المراد بالمقومات هو العناصر و الأجزاء المؤثرة فی صدور الفعل الحکیم . حاول المقال الحاضر ـ و بأسلوبه المکتبی التحلیلی ـ تحلیل النصوص القرآنیة و الحدیثیة المناسبة للموضوع ، و انتهى الى أن التصرف الحکیم یشتمل على نوعین من المقومات ؛ ایجابیة و سلبیة . فالتصرف الحکیم عامل لنزوع صاحبه نحو تبعیة الحق و التقوى و الصبر و الصدق و الامانة و الشکر ، و التشخیص و اتخاذ الموقف المناسب فی الوقت اللائق ، و .... کما أنه یبعّده عن النزوع للمعاصی و العجلة و الکذب و الخیانة و کفران النعم و .... الألفاظ المحوریة : الحکمة ، الحکیم ، ، التصرف الحکیم ، النموذج للتصرف الحکیم ، التفسیر الموضوعی.
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12677.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12677_e321da0e4a7b88c627b9d64e0ac08b7d.pdf
دانشگاه قرآن و حدیث
کتاب و سنت
1
1
2013
12
22
ترجمه چکیدهها
201
217
FA
ـــــــ
ـــــــ
ـــــــــــــ
authors@yahoo.com
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12678.html
https://ksem.qhu.ac.ir/article_12678_b8de9317633903c1edc00eb0eac0c29b.pdf